بررسی امکان کنترل بیولوژیک بیماری مرگ گیاه چه چغندرقند به وسیله جدایه هایی از trichoderma harzianum rifai

با توجه به قدرت بالای آنتاگونیستی قارچtrichoderma harzianum ، پنج جدایه t.h.k، t.h.bi، t.h.mo، var33  و تربت vi انتخاب و اثر آن در شرایط آزمایشگاه و گلخانه بر بیماری مرگ گیاه چه چغندرقند ناشی ازrhizoctonia solani  مطالعه شد. قدرت آنتاگونیستی جدایه های t. harzianum به صورت کشت دو طرفه روی pda در کشت همزمان، کشت 48 ساعته و 96 ساعتهr. solani  بررسی شد و مشخص شد کلیه  جدایه های t. harzianum می توانند پس از متوقف کردن رشد میسلیومی r. solani کلنی آن را به طور کامل کلنـیزه و بر روی آن اسپـرزایی کنند. در هر سه آزمایش، جدایه t.h.k در مقایسه با سایر جدایه ها، در زمان کوتـاه تری کلـنی r. solani را کلنـیـزه کرد. بـررسی های میکروسکپی نحوه تأثیر جـدایه های t. harzianum روی  r. solaniنشان داد این جدایه ها با پیچش هیفی، نفوذ و متلاشی کردن هیف، رشد آن را متـوقف کرده و در نهـایت باعـث از بیـن رفتن آن مـی شـوند. متابولیـت های فرار جـدایه هایt. harzianum، اثر بازدارندگی قابل توجهی روی رشد میسلیومی قارچ عامل بیماری داشتند که در این میان جدایه t.h.bi  با 63/89  درصد، بیشترین اثر بازدارندگی را از خود نشان داد. در بررسی اثر بازدارندگی پنج غلظت(30-25-20-15-10 درصد)  متابولیت های مایع خارج سلولی جدایه هایt.harzianum در جلوگیری از رشد میسلیومی r. solani مشخص شد، متابولیت های مایع خارج سلولی هیچ یک از جدایه ها در غلظت های به کار رفته، تأثیر معنی داری در رشد میسلیومی r. solani نداشتند.  در آزمایش های گلخانه ای مشخص شد، پوشش دادن بذر چغندرقند با عوامل آنتاگونیست یا اضافه کردن آن ها به خاک بر میزان مرگ و میر گیاهچه ها در فاصله 30 روز پس از کاشت، تأثیر چشمگیری در مقایسه با شاهد آلوده دارد و از این نظر، بین جدایه ها تفاوت معنی داری وجود داشت. در مجموع، جدایه های t.h.k و var33 در روش محلول پاشی خاک، بهترین اثر را در کنترل بیماری داشتند.